Author: Admin

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “O’zbekiston Respublikasida qayta tiklanuvchi va vodorod energetikasini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2021 yil 9 apreldagi PQ–5063-son qaroriga muvofiq Energetika vazirligi huzurida tashkil etilgan Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot institutida Qayta tiklanuvchi (quyosh, shamol, biogaz, geotermal energiya va boshqalar) va vodorod energetikasi texnologiyalarini sinash va sertifikatlash laboratoriyasi faoliyati yo‘lga qo‘yildi.

Bugungi kunda Institutda ushbu sohada bir qator ilmiy va amaliy ishlar olib borilmoqda. Jumladan Osiyo taraqqiyot bankining texnik ko‘magi asosida fotoelektrik modullarini sinovdan o‘tkazish laboratoriyasining bazaviy hamda konseptual dizayni ishlab chiqilib, xalqaro standartlar talablari asosida o‘ndan ortiq zamonaviy o‘lchov qurilmalari bilan jihozlandi.

Innovatsion rivojlanish vazirligining ilmiy, innovatsion va tijoratlashtirishga tayyorlash loyihalari asosida quyosh fotoelektrik modullarini sinovdan o‘tkazish stendlari yaratilib Institut ilmiy xodimlarini Yaponiya, Germaniya, Ispaniya, Xitoy, Hindiston, Rossiya davlatlarining sinov laboratoriyalarida malakasi oshirildi.

O’zbekiston hududi keskin kontinental iqlimiy mintaqada joylashganligi, yoz va qish fasllarida kun davomida havo haroratining keskin o‘zgarishlari, shuningdek yog‘ingarchilik kunlarining ko‘pligi qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish sohasida yuqori sifatli texnologiyalardan foydalanishni talab etmoqda.

Shu munosabat bilan, Institutda quyosh fotoelektrik modullarini sinovdan o‘tkazishga mo‘ljallangan laboratoriya O’zbekiston akkreditatsiya markazi tomonidan                    O’zDSt IS0/IEC-17025-2019 standart talablari asosida baholandi va 2022 yil 18 apreldan boshlab 5 yil muddatga O’ZAK.SL.0185-son bilan davlat reyestriga kiritildi.

Buning natijasida mamlakatimizga chet davlatlaridan olib kirilayotgan fotoelektrik modullarni chiqish parametrlarini sinov laboratoriyasida o‘lchash natijalari asosida me’yoriy hujjatlarga muvofiqligi aniqlanadi. Natijada Respublikamizga sifatli fotoelektrik modullarni kirib kelishi ta’minlanadi.

Quyosh fotoelektrik modullarini sinovdan o‘tkazish laboratoriyasi O’zDSt IS0/IEC-17025-2019 standart talablari asosida baholanganligi va akkreditatsiyadan o‘tganligi sababli nafaqat respublikamiz, balki qo‘shni davlatlardan ham buyurtma olishi va ularning texnologiyalarini sinovdan o‘tkazishi mumkin.

Respublikamizda tashkil etilgan va akkreditatsiyadan o‘tgan Quyosh fotoelektrik modullarini sinovdan o‘tkazishga mo‘ljallangan laboratoriya Quyosh energetikasi texnologiyalarini sinash va sertifikatlash sohasidagi boshlang‘ich qadam bo‘lib hisoblanadi. Ushbu sinov laboratoriyasi faoliyati kengaytirilib qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish sohasi rivojlanishi, yurtimizda jahon standartlariga mos stansiyalar barpo etilishiga va bu iste’molchilarni uzluksiz hamda sifatli elektr energiyasi bilan ta’minlashga xizmat qiladi.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 9 apreldagi PQ-5063-sonli “O’zbekiston Respublikasida qayta tiklanuvchi va vodorod energetikasini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaroriga muvofiq tashkil etilgan O’zbekiston Respublikasi Energetika Vazirligi Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti tuzilmasida “Yangi materiallar va energiyani akkumulyatsiyalash” laboratoriyasi tashkil etilgan.

Laboratoriyada 3 nafar texnika fanlari doktori, 1 ta bosh ilmiy xodim hamda 2 ta yetakchi ilmiy xodimi, 1 nafar texnika fanlari nomzodi, yetakchi ilmiy xodim, 1 nafar kichik ilmiy xodim faoliyat olib bormoqda. Bundan tashqari laboratoriyada Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti faoliyat yo‘nalishlaridan belgilab berilgan “Yetakchi xorijiy ilmiy tashkilotlar bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatish va hamkorlikda ilmiy tadqiqotlar olib borishni yo‘lga qo‘yish” vazifasi amalga oshirilmoqda.

Laboratoriyaning faoliyat yo‘nalishi – Quyosh, shamol, suv, biomassa va tabiiy issiqlik manbalari asosidagi qurilmalar va tizimlarni tadqiq qilish asosida ulardagi kun, oy va yil davomida nostabillikni hisobga olgan holda qo‘shimcha energiya zahiralovchi qurilmalar asosidagi tizimlarni ham energetik ham iqtisodiy nuqtai nazardan optimal va muqobil yechimlarini ishlab chiqish.

Ilmiy laboratoriya quyidagi asosiy ilmiy yo‘nalishlarda ilmiy-tadqiqot olib boradi:

• quyosh, shamol, suv, biomassa va tabiiy issiqlik manbalari asosidagi qurilmalar va tizimlarni tadqiq qilish, ularni tasniflash;
• jahon va O’zbekiston bozorlarida keng tarqalgan zahiralash qurilmalari hamda ularning texnik ko‘rsatkichlari bo‘yicha ma’lumotlar to‘plash va ularni tasniflash;
• yangi zamonaviy energiyani akkumulyatsiyalovchi qurilmalarning fizik-kimyoviy xususiyatlarini tadqiq qilish;
• yangi zamonaviy energiyani akkumulyatsiyalovchi qurilmalarning quyosh shamol, suv, biomassa va tabiiy issiqlik manbalari asosidagi energetik tizimlarda qo‘llash imkoniyatlarini o‘rganish;
• mavjud energiyani akkumulyatsiyalovchi qurilmalarning texnik ko‘rsatkichlarini takomillashtirish imkoniyatlarini o‘rganish;
• ilmiy laboratoriya zamonaviy O’zbekistonni rivojlantirishning muhim shartlaridan biri ko‘p jihatdan energiyani akkumulyatsiyalovchi qurilmalarning texnik ko‘rsatkichlarini takomillashtirishga erishish bilan bog‘liq bo‘lgan mamlakatning iqtisodiy barqarorligini ta’minlashda xissa qo‘shishga qaratilgan ilmiy izlanishlar bilan shug‘ullanadi.

Olib borilayotgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha quyidagi ilmiy maqolalar chop etilgan:

1.Avezova N.R., Matchanov N.A., Raximov E.Yu., Xakimov M.A., Dalmuradova N.N., Dexkonova M.X. Otsenka potensiala solnechnoy energii Kashkadarinskoy oblasti// “Alternativnaya energetika i ekologiya», № 01 (394), 2022g., str. 36-52.

2. Ulugbek Azimov, Nilufar Avezova. Sustainable small-scale hydropower solutions in Central Asian countries for local and cross-border energy/water supply// Renewable and Sustainable Energy Reviews.
3. N.R. Avezova, E.Yu. Raximov, N.N. Dalmuradova. “Vozmojnosti otsenki pokazateley HDD i SDD dlya territorii Uzbekistana s pomoщyu mejdunarodnыx baz meteorologicheskix dannыx”. “Alternativ energetika i ekologiya” – WCAEE-2022 Oltinchi Butunjahon sammiti materiallari.
4. N.R. Avezova, E.Yu. Raximov, N.N. Dalmuradova, D.U.Abduxamidov. Dinamika izmeneniya pokazateley gradusa-sutok otopitelnogo perioda v Uzbekistane za posledniye 40 let.//jurnal “Problemы energo i resursosberejeniya”, № 01, 2022. str.108-119.
5. N.R. Avezova, N.N. Dalmuradova, X.X. Kulmatov. Otsenka uglerodnogo sleda produksii: sostoyaniye i perspektivы. O’zbekiston Respublikasi Davlat ekologiya qo‘mitasi 5-iyun – Xalqaro atrof-muhit kuniga bag‘ishlangan “Ekologik startaplarni hayotga tadqiq qilish” respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari. Toshkent, 2022 y.
6. N.R. Avezova, D.U. Xoshimov, I.N. Rahmatshoyev. Analysis of hybrid and integrated energy storage methods. SCI ENTIFIC – TECHNICAL JOURNAL of FerPI. Fergana, 2022 y., pages.225-229.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 9 apreldagi PQ-5063-sonli “O’zbekiston Respublikasida qayta tiklanuvchi va vodorod energetikasini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaroriga muvofiq tashkil etilgan. O’zbekiston Respublikasi Energetika Vazirligi huzuridagi Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti tuzilmasida “Iqlim o‘zgaruvchanligi monitoringi va barqaror rivojlanish” ilmiy laboratoriyasi tashkil etilgan.

Laboratoriyada, 1 nafar texnika fanlari doktori, bosh ilmiy hodim, 2 nafar texnika fanlari nomzodi (PhD), katta ilmiy hodim, 4 nafar kichik ilmiy hodim hamda 3 nafar muhandis faoliyat olib bormoqda. Shuningdek, Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti faoliyat yo‘nalishlaridan belgilab berilgan. “Yetakchi xorijiy ilmiy tashkilotlar bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatish va hamkorlikda ilmiy tadqiqotlar olib borishni yo‘lga qo‘yish” vazifasi borasida Rossiya Fanlar Akademiyasi, Yuqori haroratlar qo‘shma instituti hamda Lomonosov nomidagi Moskva Davlat universitetining yetakchi ilmiy hodimi Kiseleva Sofya Valentinovna jamoatchilik asosida faoliyat olib boradi.

Laboratoriyaning faoliyat yo‘nalishi – Qayta tiklanuvchi energiya manbalari asosidagi energiya tizimlari ko‘rsatkichlarini uzoq va qisqa muddatli ilmiy bashoratlash maqsadida O’zbekiston Respublikasi iqlim sharoitlarining o‘zgaruvchanligi monitoringini amalga oshirish.

Ilmiy laboratoriya quyidagi asosiy ilmiy yo‘nalishlarda ilmiy-tadqiqot olib boradi:

• O’zbekistonning barcha hududlari uchun uzoq muddatli sun’iy yo‘ldosh va yer usti aktinometrik va meteorologik ma’lumotlarni yig‘ish, qayta ishlash;
• aktinometrik va iqlimiy ko‘rsatkichlar va ularning o‘zgarish dinamikasi tadqiq etish, baholash hamda turli manbalardan olingan ko‘rsatkichlarni verifikatsiya qilish;

• Respublika hududlarida qayta tiklanuvchi energiya manbalarining tabiiy, texnik va yalpi salohiyatini aniqlash hamda ular asosidagi energetik qurilmalarning texnik salohiyatini raqamli haritalarda aks ettirish va avtomatik ravishda raqamlashtirish va tahrirlash tizimlari (GIS texnologiyasi)ni ishlab chiqish;
• qayta tiklanuvchi energiya manbalari asosidagi energiya tizimlarini loyihalashtirish va rejalashtirish uchun Respublika iqlim sharoitining o‘zgaruvchanligini monitoring qilish orqali ularning ishlab chiqaruvchanligini qisqa va uzoq muddatli bashoratlash;
• qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan amaliy foydalanishni kengaytirish hisobiga atmosferaga chiqariladigan zararli moddalar, isiqxona gazlari va is gazi chiqishini baholash uslubiyatini ishlab chiqish;

• energetik obektlardagi favqulodda vaziyatlarni modellashtirish va bashoratlash, ekologik monitoringni amalga oshirish va tabiiy resurslar holatini baholash, yerni masofadan zondlash orqali axborot olish, qayta ishlash va xaritalash vositalari va texnologiyalarini ishlab chiqish;
• issiqlik, sovutish va elektr energiyasi ta’minoti tizimlarida qayta tiklanuvchi energiya manbalari asosidagi energetik tizimlarni qo‘llash orqali an’anaviy energetikada foydali almashtirish koeffitsiyentini aniqlash uslubiyatini ishlab chiqish;
• quyosh va shamol energiyasi asosidagi energetik ob’ektlarni ishlab chiqarish quvvatini qisqa va uzoq muddatli ilmiy bashoratlash bo‘yicha ishlab chiqilgan mexanizmlar va dasturlarni O’zbekiston hududida o‘rnatilgan real ob’ektlarda sinovdan o‘tkazish.

Laboratoriyada olib borilayotgan ilmiy izlanishlar doirasida, 2022-yil may oyidan boshlab, SATREPS-2020 O’zbekiston-Yaponiya Megaloyihasi ishtirok etmoqda. Loyiha 3 yillik (2022-2025-yillar) bo‘lib, unda Chiba universiteti (Yaponiya) hamda O’zgidromet, O’zMU va NIRES (O’zbekiston) o‘zaro hamkorlik qilishmoqda.

Laboratoriyaning ushbu Megaloyiha doirasida hal yetiladigan asosiy masalalari:

-agroiqlimiy, energetik, qurilish va iqtisodiyotning boshqa tarmoqlarida qo‘llash maqsadida, geostasionar meteorologik sun’iy yo‘ldosh (Meteosat IODC MSG1) dan olinadigan 15 yillik aktinometrik va iqlimiy ma’lumotlarni yig‘ish, qayta ishlash va yer usti ma’lumotlari (Uzgidromet tasarrufidagi mavjud meteostansiyalar) bilan verifikasiyalash;

-quyosh nurlanishi intensivligining o‘zgarishini kvazi-real vaqt mobaynida baholash va ilmiy bashoratlash;

-atmosferaning tiniqlik koeffitsiyenti (ko‘rsatkichi) chastotasi va uning o‘zgarish dinamikasi, anomal havo harorati, namligi va shamol tezligi ko‘rsatkichlarining chastotasi va davomiyligini geoinformatsion texnologiyalar, neyron tarmoqlar hamda sun’iy intellekt va fazoviy tahlil elementlari yordamida aniqlash uchun matematik model ishlab chiqishdan iborat.

Olib borilayotgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha quyidagi ilmiy maqolalar chop etilgan:

1. Авезова Н.Р., Матчанов Н.А., Рахимов Э.Ю., Хакимов М.А., Далмурадова Н.Н., Дехконова М.Х. Оценка потенциала солнечной энергии Кашкадарьинской области// “Альтернативная энергетика и экология», № 01 (394), 2022г., стр. 36-52.
2. Н.Р. Авезова, Э.Ю. Рахимов, Н.Н. Далмурадова. “Возможности оценки показателей HDD и СDD для территории Узбекистана с помощью международных баз метеорологических данных”. “Альтернатив энергетика и экология” – WCAEE-2022 Олтинчи Бутунжаҳон саммити материаллари.
3. Н.Р. Авезова, Э.Ю. Рахимов, Н.Н. Далмурадова, Д.У.Абдухамидов. Динамика изменения показателей градуса-суток отопительного периода в Узбекистане за последние 40 лет.//журнал “Проблемы энерго и ресурсосбережения”, № 01, 2022. стр.108-119.
4. Н.Р. Авезова, Н.Н. Далмурадова, Х.Х. Кулматов. Оценка углеродного следа продукции: состояние и перспективы. Ўзбекистон Республикаси Давлат экология қўмитаси 5-июнь–Халқаро атроф-муҳит кунига бағишланган “Экологик стартапларни ҳаётга тадқиқ қилиш” республика илмий-амалий конференцияси материаллари. Тошкент, 2022 й.
5. Rakhimov, E.Yu. A Way to Verify the Actinometric Data of On-Ground and Satellite Observations for the Republic of Uzbekistan. Appl. Sol. Energy 57, 584–587 (2021). https://doi.org/10.3103/S0003701X21060141.
6. N R Avezova, E Yu Rakhimov,  N N Dalmuradova, and M B Shermatova. Adjustments to the indicators of the heating and cooling  degree-days for regions of the Republic of Uzbekistan/OP Conf. Series: Earth and Environmental Science 939 (2021) 012017, doi:10.1088/1755-1315/939/1/012017.

Laboratoriyada quyidagi yo‘nalishlarda xizmat ko‘rsatiladi:

O’zbekiston Respublikasi hududlari uchun ko‘p yillik yer usti va sun’iy yo‘ldosh kuzatuvlari hamda halqaro markazlardan olingan iqlimiy va aktinometrik ma’lumotlarni (o‘rtacha soatlik, 3 soatlik, kunlik, oylik va yillik) aniqlash va taqdim etish.

O’zbekiston Respublikasi hududlarida o‘rnatilgan va o‘rnatilishi rejalashtirilgan qayta tiklanuvchi energiya manbalari asosidagi energetik qurilmalarning texnik va ishlab chiqarish quvvatlarini baholash;

O’zbekiston Respublikasi hududlarida o‘rnatilishi rejalashtirilgan quyosh va shamol elektr stansiyalarini loyiha oldi hisob-kitob ishlarini olib borish;

O’zbekiston Respublikasi hududlarida o‘rnatilishi rejalashtirilgan quyosh va shamol elektr stansiyalarini hududning iqlimiy ko‘rsatkichlarini inobatga olgan holda loyihalashtirish;

Laboratoriya mudiri (PhD), katta ilmiy xodim Ergashali Raximov

Loyiha mas’ul ijrochisi, bosh ilmiy xodim, t.f.d., bosh ilmiy xodim Nilufar Rabbanakulovna Avezova

Laboratoriya yetakchi ilmiy xodimi (jamoatchilik asosida), t.f.n. S.V. Kiseleva.

Loyiha ijrochisi (PhD) katta ilmiy xodim J. O. Izzatillayev

Loyiha  ijrochisi katta ilmiy xodim Xayrullo Xabibullayevich Qulmatov

Loyiha  ijrochisi katta ilmiy xodim A.Ye. Xaitmuxamedov

Laboratoriya kichik ilmiy xodim D.U. Hoshimov

Loyiha ijrochisi, tayant doktorant, Sh.A. Mo‘minov

Loyiha  ijrochisi, k.i.h. F.Z. Jamoldinov

Laboratoriya kichik ilmiy xodim I.I. Yuldashev

Loyiha ijrochisi muhandis, A.K.Daminov

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 9 apreldagi PQ-5063-sonli “O’zbekiston Respublikasida qayta tiklanuvchi va vodorod energetikasini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi Qaroriga muvofiq tashkil etilgan O’zbekiston Respublikasi Energetika Vazirligi Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti tuzilmasida “Energetik ob’ektlarning texnogen va ekologik xavfsizligi” ilmiy laboratoriyasi tashkil etilgan.

Laboratoriyada 1 nafar texnika fanlari doktori, bosh ilmiy xodim, 1 nafar katta ilmiy xodim hamda 1 nafar kichik ilmiy xodim, 2 nafar tayanch doktorant, hamda stajyor-tadqiqotchi, 1 nafar magistrant, faoliyat yuritishadi. Bundan tashqari, laboratoriyada, Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti faoliyat yo‘nalishlaridan belgilab berilgan “Yetakchi xorijiy ilmiy tashkilotlar bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatish va hamkorlikda ilmiy tadqiqotlar olib borishni yo‘lga qo‘yish” vazifasi borasida, Belarus Milliy Fanlar akademiyasi Energetika instituti ilmiy rahbari, akademik A.A. Mixalevich hamda “Energetika iqtisodiyoti” sektori boshlig‘i, texnika fanlari doktori, professor T.G. Zorinalar jamoatchilik asosida faoliyat olib borishadi.

Laboratoriyaning faoliyat yo‘nalishi – Energetik ob’ektlarda xavfli texnogen halokatlarni kompleks baholash va bashoratlash usullarini ishlab chiqish, shuningdek, xavfli va favqulodda vaziyatlarning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlarni tanlash, ishlab chiqish va joriy etish fundamental hamda amaliy tadqiqotlar olib borishdan iborat.

Sheningdek, laboratoriyaning yana bir asosiy maqsadi – mamlakatda milliy iqtisodiyot va aholi soni o‘sishi ta’sirida tobora dolzarb ahamiyat kasb etib borayotgan energetik xavfsizlik masalalari bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish, Respublika energetik xavfsizligini ta’minlash maqsadida energetik xavfsizlikni baholash uslubiyatini ishlab chiqish va yaratish hamda mazkur uslubiyat asosida O’zbekiston Respublikasi energetik xavfsizlik Reglamentini ishlab chiqishga qaratilgan.

Ilmiy laboratoriya quyidagi asosiy ilmiy yo‘nalishlarda ilmiy-tadqiqot olib boradi:

Gidroelektrostansiya, AES, qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarni loyihalash va qurishda xavf omillarini geografik me’yorlar asosida baholash uslubiyatini ishlab chiqish;

Gidroelektrostansiya, AES, qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan favqulodda texnogen vaziyatlarni modellashtirish va bashoratlash. Favqulodda vaziyatlarda boshqaruv va qaror qabul qilish jarayonlarini modellashtirish;

Keng ko‘lamli favqulodda vaziyatlar va tabiiy ofatlar xavfini kamaytirish monitoringi va bashoratlash tizimini rivojlantirishni ilmiy asoslarini ishlab chiqish;

Gidroelektrostansiya, AES, qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan avariya holatlarini baholash va bashoratlash hamda ularning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar ishlab chiqish yuzasidan ilmiy tadqiqotlar olib borish;

Gidroelektrostansiya, AES, qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan texnogen vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish, xavfsizlikni ta’minlashning ilg‘or texnologiyalari va vositalarini ishlab chiqish va joriy etish;

Texnogen vaziyatlarni inobatga olgan holda, mamlakat energetik ob’ektlari (gidroelektrostansiya, AES, qayta tiklanuvchi energiya manblari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlar)ni markazdan alohida mahalliy tarmoqlarga ajratish, intellektualizatsiya vositalaridan foydalangan holda raqamlashtirishni amalga oshirish;

Gidroelektrostansiya, AES, qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarning texnogen turdagi xavfli holatlarini baholash va tahlil qilish usullari va konsepsiyasini ishlab chiqish;

Energetik ob’ektlar holatining nazorat ko‘rsatkichlarini ko‘p o‘lchovli tahlil qilish va xavf omillarini tahliliy ko‘rsatkichlar yordamida baholash imkoniyati asosida tezkor monitoring jarayonini amalga oshirish yo‘llarini ishlab chiqishga qaratilgan ilmiy tadqiqotlar olib borish.

Aholi punktlariga yaqin joylarda tashiladigan moddalarning katta miqdorda chiqarilishiga va atrof-muhitning ifloslanishiga sabab bo‘ladigan magistral quvurlarda yuz beradigan avariyalarni baholash va bashoratlash hamda ularning oldini olishga bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqishga qaratilgan ilmiy tadqiqotlar olib borish.

Ilmiy laboratoriya Zamonaviy O’zbekistonni rivojlantirishning muhim shartlaridan biri ko‘p jihatdan energiya xavfsizligiga erishish bilan bog‘liq bo‘lgan mamlakatning iqtisodiy barqarorligini ta’minlashda hissa qo‘shishga qaratilgan ilmiy izlanishlar bilan shug‘ullanadi.

Laboratoriyada olib borilayotgan ilmiy izlanishlar doirasida, ob’ektlarda elektr energiya ishlab chiqarish uchun qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish imkoniyatlarini baholash hamda ob’ektning yillik, kunlik, oylik energiya iste’moliga mos ravishda qayta tiklanuvchi energiya manbalariga asoslangan energiya tizimlarini o‘rnatishni energetik hamda texnogen xavfsizlik tamoyillari asosida tanlash va asoslash maqsadida, O’zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi huzuridagi Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti hamda «O’zsanoatqurilishbank» ATB o‘rtasida xizmat ko‘rsatish bo‘yicha 2022 yil 1 aprelda imzolangan №02/22-sonli «O’zsanoatqurilishbank» ATB Nukus filiali ob’ektining energiya ta’minoti tizimlari (elektr, issiq suv va isitish) uchun qayta tiklanuvchi energiya manbalari asosida maqbul texnik yechimlarni tanlash va asoslash» mavzusidagi xo‘jalik shartnomasi bajarildi.

Shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi huzuridagi Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot instituti hamda Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti o‘rtasida xizmat ko‘rsatish bo‘yicha 2022 yil 21 fevralda imzolangan №01/22-sonli «KMK 2.01.01.-94 Loyihalash uchun iqlimiy va fizik-geologik ma’lumotlar» ga o‘zgartirish kiritish uchun ilmiy asoslangan dastlabki ma’lumotlar (O’zbekiston Respublikasi hududi uchun 2005 yillar oralig‘ida HDD va CDD qiymatlari) ni tayyorlash» mavzusidagi xo‘jalik shartnomasi bajarilmoqda.

Olib borilayotgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha quyidagi ilmiy maqolalar chop etilgan:

1.Avezova N.R., Matchanov N.A., Raximov E.Yu., Xakimov M.A., Dalmuradova N.N., Dexkonova M.X. Otsenka potensiala solnechnoy energii Kashkadarinskoy oblasti// “Alternativnaya energetika i ekologiya», № 01 (394), 2022g., str. 36-52.

2. Ulugbek Azimov, Nilufar Avezova. Sustainable small-scale hydropower solutions in Central Asian countries for local and cross-border energy/water supply// Renewable and Sustainable Energy Reviews.
3. N.R. Avezova, E.Yu. Raximov, N.N. Dalmuradova. “Vozmojnosti otsenki pokazateley HDD i SDD dlya territorii Uzbekistana s pomoщyu mejdunarodnыx baz meteorologicheskix dannыx”. “Alternativ energetika i ekologiya” – WCAEE-2022 Oltinchi Butunjahon sammiti materiallari.
4. N.R. Avezova, E.Yu. Raximov, N.N. Dalmuradova, D.U.Abduxamidov. Dinamika izmeneniya pokazateley gradusa-sutok otopitelnogo perioda v Uzbekistane za posledniye 40 let.//jurnal “Problemы energo i resursosberejeniya”, № 01, 2022. str.108-119.
5. N.R. Avezova, N.N. Dalmuradova, X.X. Kulmatov. Otsenka uglerodnogo sleda produksii: sostoyaniye i perspektivы. O’zbekiston Respublikasi Davlat ekologiya qo‘mitasi 5-iyun – Xalqaro atrof-muhit kuniga bag‘ishlangan “Ekologik startaplarni hayotga tadqiq qilish” respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari. Toshkent, 2022 y.

Laboratoriyada quyidagi yo‘nalishlarda xizmat ko‘rsatiladi:

Qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan avariya holatlarini baholash va bashoratlash;

Keng ko‘lamli favqulodda vaziyatlar va tabiiy ofatlar xavfini kamaytirish yo‘llarini baholash;

Qayta tiklanuvchi energiya manbalari va vodorod  asosidagi energetik tizim va inshootlarning texnogen turdagi xavfli holatlarini baholash;

Energiya ishlab chiqarish ob’ektlarida ajralib chiqadigan SO₂ gazi miqdorini baholash;

Respublikada mavjud energetik tizimlarning ishonchliligi, barqarorligini ta’minlash maqsadida energetik xavfsizlik

• Laboratoriya mudiri, t.f.d., b.i.x. N.R. Avezova
• Laboratoriya bosh ilmiy xodimi (jamoatchilik asosida), akad. A.A. Mixalevich
• Laboratoriya yetakchi ilmiy xodimi (jamoatchilik asosida), prof. T.G. Zorina
• Laboratoriya kat.i.x., tayanch doktorant N.N. Dalmuradova
• Laboratoriya k.i.x., tayanch doktorant M.X. Dexkonova